2006 – MIBVUNZO

3. Verenga zvirevo zvinotevera wozopindura mibvunzo iri mushure mazvo.
   i) Tipei tudoro utwu timboti dzvutei.
   ii) Vakomana vakangoti jo jo kandima kadiki ndokubva vakanda mapadza pasi.
   iii) Ndangoti musuva mumwe idye mwoyo wangu uchibva wamira.
   iv) Akati zibepa bhedhenu ndokubva meso asanganidzana nechuma
   chemuhuro chakati mburetete.
   v) Musoro wasekuru wachena kuti mbu-u.
   vi) Jongwe rakazvirova richibva rati kukurigo-o.
   vii) Akasiya musuwo wakangoti haradada achienda kutsime.
   viii) Runhare parwakangoti ngirirrr akabva aruti nonge.
   a) Nyora nyaudzosingwi dzose dzinowanikwa muzvirevo zviri pamusoro. (10)
   b) Doma mhando yeimwe neimwe yenyaudzosingwi dzawawana mu-
   (a). (10) [20]
   
4. Verenga zvirevo zvinotevera wozopindura mibvunzo iri shure kwazvo.
   

i) Banga rokuchekesa nyama ratorwa.
ii) Baba vanoda kutenga mombe yekurimisa.
iii) Inwa maheu echimera, unoguta!
iv) Vasikana vemafaro vakasungwa nemapurisa.
v) Akadya gaba redovi rese.
vi) Vanofarira kubikira mupoto yesimbi.
vii) Mishonga yechembere inovava zvikuru.
viii) Vanogara kwaMurehwa nemwana wavo mukuru.
ix) Tsika dzevanhu vekuchamhembe dzinodadisa.
x) Ndiro yedhaka yaputsika.
a) Nyora ndevo dzezvirevamwene (possessive phrases) dzose dziri
muzvirevo zviri pamusoro. (10)
b) Doma mhandonyana (sub-types) dzeimwe neimwe yendevo dzezvirevamwene dzawawana pa(a). (10) [20]

5. “Zviumbwa zvezvizita (substantival constructions) zvinowanikwa muzviumbwa zvezviito (verbal constructions) nezvenyaudzosingwi (ideophonic constructions).” Tsanangura uchitsigira zvizere pfungwa idzi. [20]
   Nyatsoongorora zvirevo zvinotevera wozopindura mibvunzo iri mumashure mazvo.
6. i) Mazuva ano handichavateereri.
7. ii) Chembere dzekwedu dzinogona kutambira vaeni.
8. iii) Sekuru vakandituma Harare nechitupa chavo changove mamvemve.
9. iv) Torera muzukuru mwana wake nezvese zvaakatengerwa namai vake.
10. v) Mambo ngavatiregererewo zvitadzo zvedu.
11. vi) Vana vepano havadadiri vashanyi vese vanouya.
12. vii) Marimwezuro takadya nemuriwo wechemberedzagumhana.
13. viii) Sekai anotamba bhora zvinonwisa mvura.
14. a) Nyora zviitwa (predicates) chete zvinowanikwa mundevobonga
15. dzezviito (verbal clauses) dziri pamusoro. Ita izvi uchipatsanura
16. zviwedzerwa (inflections) kubva kundevo dzezviito (verb phrases)
17. (8)
18. b) Doma nhengo (immediate constituents) dzinoumba ndevo yechiito imwe neimwe yawanyora mu(a). (12) [20]

2006 – MHINDURO

3 Kunyurura nyaudzosingwi kubva muzvirevo zvakapiwa nokudoma
mhando yeimwe neimwe.

a) NYAUDZOSINGWI	b) MHANDO YENYAUDZOSINGWI
i) dzvutei	Yakabva kumudzi wechiito
ii) jo jo	Yakadzokororwa
iii) idye	Yakabva kumudzi wechiito
iv) bhedhenu	Yepfumvunuro/ nhendeshure
>mburetete	Yakadzokororwa vara rokupedzisira
v) mbu-u	Ine chivakazwi chimwe chete/ isingadzokororwi
vi) kukurigo-o	Yemuririro wechinhu (jongwe)
vii) haradada	Yakadzokororwa vara rokupedzisira
viii) ngirirrr	Yemuririro wechinhu (nhare)
>nonge	Yakabva kumudzi wechiito

4 Kunyurura ndevo dzezvirevamwene nekudoma mhando yeimwe neimwe

a) NDEVO DZEZVIREVAMWENE	b) MHANDO YENDEVO
i) rokuchekesa nyama	basa rechinhu
ii) yekurimisa	basa rechinhu
iii) echimera	mhando/ rudzi rwechinhu
iv) vemafaro	unhu/ tsika dzechinhu
v) redovi (rese)	panogara chinhu
vi) yesimbi	chakagadzirisa chinhu
vii) yechembere	muridzi/ mwene wechinhu
viii) kwaMurehwa	nzvimbo yechinhu
>wavo (mukuru)	muridzi/ mwene wechinhu
ix) dzevanhu vekuchamhembe x) yedhaka	muridzi/ mwene wechinhu chakagadzirisa chinhu

5 Kutaridza kuti zviumbwa zvezvizita zvinowanikwa muzviumbwa zvezviito nezvenyaudzosingwi
a) Dzitsi rechipauro rinowanikwa mumidzi yezviito skt, -tete-p-; -nyorovb) Mazita anowanikwa mumidzi yezviito skt, -shamwari-dz-; -rema-rc) Ndevo dzezvizita dzinoshanda sezadzisandevo mundevo dzezviito skt, –
pind- mumba make; -gar- padanda gobvu
d) Ndevo dzezvizita dzinoshanda sezadzisandevo mundevo dzenyaudzosingwi skt, pindikiti mumba make; pweshe pamumvuri wepamba
e) Ndevo dzezvizita dzine chiwedzerwa chedudzirachiito (ndevo dzedudzirachiito) dzinoshanda setsigisandevo mundevo dzezviito skt, -biksadza nenyama yenungu
f) Ndevo dzedudzirachiito dzinoshanda setsigisandevo mundevo dzenyaudzosingwi skt, nyondo pasi nemuromo
Mark allocation 2 marks mashandisirwo, 2 marks muenzaniso x any 5
points [20]

6a) Kunyora zviitwa zvendevobonga dzezviito zvakapatsanurwa zviwedzerwa nendevo dzezviito.

Zviwedzerwa	Ndevo yechiito
i) ha-ndi-cha-i	-va-teerer- mazuva ano.
ii) dzi-no-a	-gon- kutambira vaeni.
iii) va-ka-a	-ndi-tum- Harare nechitupa chavo changove mamvemve.
iv) –a	Torer- muzukuru mwana wake nezvese zvaakatengerwa namai vake.
v) nga-va-e	-ti-regerer-wo zvitadzo zvedu.
vi) ha-va-i	-dadir- vashanyi vese vanouya
vii) ta-ka-a	-dy- nemuriwo wechemberedzagumhana.
viii) a-no-a	-tamb- bhora zvinonwisa mvura.

6b) Kudoma nhengo dzinoumba ndevo yechiito imwe neimwe iri mu(a).

Chiratidzamuitirwi	Mudzi wechiito	Zadzisandevo	Tsigisandevo
i) -va-	-teerer-	mazuva ano
ii) __	-gon-	kutambira vaeni
iii) -ndi-	-tum-	Harare	nechitupa chavo changove mamvemve
iv) __	Torer-	muzukuru, mwana wake nezvese zvaakatengerwa naamai vake
v) -ti-	-regerer-	-wo, zvitadzo zvedu
vi) __	-dadir-	vashanyi vese vanouya
vii) __	-dy-	marimwezuro	nemuriwo wechemberedzagumhana
viii) __	-tamb-	bhora, zvinonwisa mvura

Pages: 1 2 3